Photo by NRK P3 / CC BY-NC-SA 2.0

Ed Sheeran heeft recent een belangrijke rechtszaak gewonnen over vermeende auteursrechtschending. Zijn nummer Thinking Out Loud werd in die zaak vergeleken met Let’s Get It On van Marvin Gaye. De rechter oordeelde dat de gebruikte akkoordenprogressie en ritmepatronen, die veel voorkomen in popmuziek, niet beschermd zijn door auteursrecht. De uitspraak benadrukt dat basiselementen in muziek, zoals veelgebruikte akkoorden en ritmes, vrij te gebruiken zijn. Hierdoor wordt creatieve vrijheid gewaarborgd. Ed Sheeran gaat daarmee vrij-uit in zijn zoveelste gevecht over het recht.

‘Murica

Om te beginnen een juicy detail: Belanghebbende in deze zaak was het private equity fonds Structured Asset Sales (“SAS“). SAS heeft een belang van 11,11% in de royalty’s van Marvin Gaye’s klassieke track Let’s Get It On. Door middel van deze rechtszaak heeft SAS een (mislukte) poging gedaan om fundamentele bouwstenen van muziek te monopoliseren. Only in ‘Murica. Maar goed; verloren dus.

De rechters waren onverbiddelijk:

“Overprotecting such basic elements would threaten to stifle creativity and undermine the purpose of copyright law.”

Registratie van auteursrechtelijk beschermde werken

Anders dan in de rest van de wereld, kan het in de (soort van) Verenigde Staten van Amerika nuttig zijn om je werken / auteursrechten te registeren. Die registratie vindt plaats bij het U.S. Copyright Office.

Voordelen van registratie van auteursrecht in Amerika

Hoewel de registratie van een auteursrechtelijk beschermd werk niet strikt noodzakelijk is om je werk te beschermen, heeft de registratie een aantal voordelen:

Het instellen van een inbreukprocedure in Amerika

Registratie is een noodzakelijke voorwaarde voor Amerikaanse eigenaars van auteursrechten om een rechtszaak wegens schending van het auteursrecht aan te spannen bij een federale rechtbank. Deze eis geldt niet voor buitenlandse rechthebbenden.

Bewijs van geldigheid van auteursrecht

Als een registratieaanvraag binnen 5 jaar na de eerste publicatie van het werk wordt ingediend bij het Copyright Office, vormt het registratiecertificaat dat door het Office wordt uitgegeven bewijs van de geldigheid van het auteursrecht en van de feiten die in het registratiecertificaat worden vermeld. Dit kan belangrijk zijn als er een zaak wordt aangespannen over inbreuk op het auteursrecht met betrekking tot het werk.

Wettelijke schadevergoedingen en advocatenhonoraria

Niet geheel onbelangrijk: Om in aanmerking te komen voor de toekenning van wettelijke schadevergoedingen en advocatenhonoraria in een rechtszaak moet het auteursrechtelijk beschermde werk geregistreerd zijn voordat de inbreuk begint. De werkelijke schade in een inbreukzaak kan moeilijk te bewijzen zijn, dus de mogelijkheid om een wettelijke schadevergoeding te eisen is zeer belangrijk en kan zelfs bepalen of het zin heeft om überhaupt een rechtszaak aan te spannen. Zeker in Amerika, waar de kosten echt vele malen hoger liggen dan hier in Nederland.

Openbaar bewijs

Registratie wordt beschouwd als kennisgeving aan de wereld van jouw auteursrechtclaim. Op deze manier ben je vindbaar voor mensen en bedrijven die gebruik willen maken van jouw werk. Als je niet vindbaar bent, dan loop je licentie-kansen mis. Niemand heeft zin in gedoe.

Registratie of aanvullende elementen in de opgenomen versie?

Een belangrijk geschil in zowel de zaak Structured Asset Sales als de zaak Townsend was of het auteursrecht van “Let’s Get It On” gedefinieerd werd door de schriftelijke kopie of dat aanvullende elementen van de opgenomen versie van Marvin Gaye ook in aanmerking konden worden genomen bij een inbreukanalyse.

Ook hier zie je dus het belang van het registreren van alle versies, bijvoorbeeld bij BumaStemra en Sena.

Vaak voorkomende akkoordenprogressies zijn meestal niet beschermd

Het akkoordenschema en het harmonische ritme in Let’s Get It On stond in deze zaak in de spotlights. Het nummer maakt gebruik van een eenvoudig akkoordschema met 4 akkoorden, waarvan er 3 de basis I-IV-V akkoorden zijn. Deze basisakkoordenschema’s worden zovaak gebruikt in popmuziek dat zij niet meer origineel zijn en dus ook niet te beschermen op grond van het auteursrecht.

Op dezelfde manier oordeelde de rechtbank dat veelgebruikte harmonische ritmes, zoals de gesyncopeerde “anticipation” techniek die in het nummer wordt gebruikt, fundamentele bouwstenen van muziek zijn en geen recht geven op auteursrechtelijke bescherming.

Is dan helemaal niets meer te beschermen op grond van het auteursrecht?

Zo erg is het nou ook weer niet. Ook in Nederland bestaat een mogelijkheid om een auteursrecht te krijgen op een verzameling onderdelen die zelfstandig de auteursrechttoets niet doorstaan, maar wel als verzameld geheel. Daar zie je dus nog weleens een zinnetje over terugkomen in muziekuitgaveovereenkomsten a.k.a. publishing deals.

Geheel van onbeschermde elementen

De rechtbank benadrukte in de Sheeran-zaak dat een originele “selectie en rangschikking” van onbeschermde elementen niet afhangt van de vraag of een bepaalde combinatie “bekend” is, maar van het totale aantal beschikbare opties, externe factoren die de levensvatbaarheid van bepaalde opties beperken of ze niet-creatief maken en eerdere toepassingen die bepaalde selecties een zogenaamde “garden variety” maken. Daarmee wordt in het Engels bedoeld dat iets heel vaak voorkomend en generiek is.

Waar ligt de grens?

Op zich kunnen 2 elementen te beschermen zijn, maar de rechtbank stelde nu dat zij geen monopolie wilde verlenen op een combinatie van 2 fundamentele muzikale bouwstenen. De vier-akkoorden progressie in kwestie haalt de originaliteitsdrempel die de auteurswet eist niet.

Totaalindrukken en gevoel

De laatste belangrijke conclusie van de rechtbank is dat de jury redelijkerwijs niet kon oordelen dat “Thinking Out Loud” en “Let’s Get It On” in hun geheel wezenlijk op elkaar leken. De rechtbank benadrukte daarbij dat, naast de vermeende overeenkomsten in akkoordenschema en harmonisch ritme, de 2 liedjes verschillen in essentiële aspecten, zoals melodie en tekst. Zonder grote gelijkenis in deze kerncomponenten kunnen de nummers niet als inbreukmakend worden beschouwd, ook al hebben ze een soortgelijk geluid en gevoel. Dit kernpunt kwam ook al naar voren in de zaak over Blurred Lines van Pharrell Williams en Robin Thicke, tegen… de erven van… Marvin Gaye. What a surprise. Muziekadvocaat en auteursrechtspecialist Sander Petit schreef daar eerder een uitgebreide blogserie over op www.danceadvocaat.nl.

Over totaalindrukken bij remixen en de beschermingsomvang van het auteursrecht daarop, schreef Sander eerder dit artikel.

Volledige uitspraak tussen SAS en Sheeran

Als je de volledige uitspraak wil lezen in de zaak tussen Ed Sheeran en Structured Asset Sales LLC, dan kan dat hier.

Zelf vergelijken doe je hierrr:

Ed Sheeran – Thinking Out Loud:

Marvin Gaye – Let’s Get It On:

Vragen aan een advocaat over de rechtszaak tussen Ed Sheeran en Marvin Gaye?

Ben je songwriter of journalist? Neem gerust contact op voor advies en achtergrond. Onze ervaren muziekadvocaten staan voor je klaar en helpen je zo snel mogelijk op weg.